Since the corona crisis, it has become increasingly common for people to develop an eating problem later in life. Just like women, men can also suffer from an eating disorder. Yet less is known about it and this disorder is often overlooked in men. Two experts explain why.
Een eetstoornis ontwikkelt zich bij zowel mannen als vrouwen op dezelfde manier. Ook de symptomen komen overeen. Toch zullen eetstoornissen bij vrouwen eerder opgemerkt worden.
“Dat heeft in eerste instantie te maken met wat mannen en vrouwen zien als ideaal lichaamsbeeld”, zegt Greta Noordenbos, senior onderzoeker en universitair docent bij de afdeling klinische psychologie van de Universiteit Leiden. “Voor vrouwen is het de norm om slank te zijn en is de angst om dik te worden groot. Terwijl mannen helemaal niet slank willen zijn, maar juist gespierd.”
Een eetstoornis wordt vooral gezien als ‘vrouwenkwaal’, zegt Lidewy Hendriks, psycholoog bij MIND Korrelatie. Cijfers laten dan ook zien dat 95 procent van de mensen met anorexia nervosa vrouw is. Toch denkt Hendriks dat de cijfers geen accuraat beeld weergeven. “Omdat mannen er niet of weinig over spreken, komen zij in geen enkel onderzoek naar voren.”
Het is moeilijk om emoties te delen
Er zijn mannen die het lastig vinden om kwetsbaarheid te laten zien en emoties te delen. “Er hoeven maar twee mannen stoer te doen in een vriendengroep, en de neiging is al snel groot voor de rest om mee te praten”, zegt Hendriks. Noordenbos vult aan: “Meisjes praten vaak onderling over hoe ze zich voelen, terwijl het niet in het manbeeld past om bijvoorbeeld te zeggen dat je somber en gedeprimeerd bent.”
Het is bij mannen geaccepteerd dat zij veel sporten en op die manier aan hun lichaam werken. Spieren worden niet gezien als iets slechts.
Hoewel dat misschien zo lijkt, hangt anorexia nervosa niet samen met het lichaamsideaal. “Het heeft vooral te maken met onzekerheid, een vertekend lichaamsbeeld, perfectionisme en prestatiedruk”, zegt Hendriks.
“En hoewel dit persoonskenmerken zijn die niet geslachtsafhankelijk zouden moeten zijn, worden deze kenmerken voornamelijk aan vrouwen toegeschreven. Daarbij is het bij mannen geaccepteerd dat zij veel sporten en op die manier aan hun lichaam werken. Spieren worden niet gezien als iets slechts.”
Eetstoornis wordt niet gezien als een probleem
“Bovendien wordt een eetstoornis in eerste instantie niet gezien als een probleem”, legt Noordenbos uit. “Mensen met anorexia nervosa zien het als bijzonder positief om minder te eten en af te vallen. Het geeft hen zelfvertrouwen en eigenwaarde. Het vermageren geeft houvast en is als een reddingsboei.”
Een deel van de mannen voelt zich minder man als ze moeten toegeven dat ze lijden aan een ‘meidenprobleem’.
Bij het feit dat eetproblemen bij mannen minder snel worden gezien, speelt ook onwetendheid een rol. Noordenbos herinnert zich een situatie waarbij een jongen steeds minder at en het ook zijn ouders opviel dat hij veel was afgevallen. “Maar zij dachten zelf niet meteen aan een eetstoornis, en ook bij de huisarts kwam dat niet als eerste naar boven. Hij dacht aan een hormonale groeistoornis.”
Maatschappelijke verandering is nodig
Het zou daarom volgens Hendriks goed zijn als er meer ruimte komt voor niet alleen vrouwen, maar juist ook voor mannen om te praten over hun aandoening. Ook moet dat veiliger voelen, zegt ze. “Hoe vervelend het ook is, een deel van de mannen voelt zich echt nog minder man als ze zich ‘als meisje’ gedragen. En al helemaal als ze moeten toegeven dat ze lijden aan een ‘meidenprobleem’.”
Het keerpunt ontstaat vaak als mensen last krijgen van extreme moeheid en zich niet meer kunnen concentreren of kunnen sporten omdat hun lichaam te verzwakt is.
Maatschappelijke verandering is daarom op zijn plaats, vindt Hendriks. “We zijn ons als samenleving steeds meer bewust van man-vrouwverschillen, maar we zijn er nog lang niet.” Ze noemt als voorbeeld de toenemende druk om alsmaar te presteren. “Die wordt alleen maar groter. En daar beginnen veel eetstoornissen mee, met je niet goed genoeg voelen.”
Zie het niet langer als ‘vrouwenkwaal’
Wat je kunt doen als je merkt dat je een ongezonde relatie hebt met eten? “Veel mannen weten, net als vrouwen, vaak heel goed dat zij aan een eetstoornis lijden”, zegt Noordenbos. “Maar iemand trekt pas zelf aan de bel op het moment dat het echt niet meer gaat. Het keerpunt ontstaat vaak als mensen last krijgen van extreme moeheid en zich niet meer kunnen concentreren of kunnen sporten omdat hun lichaam te verzwakt is.”
Alleen daarom al zou het goed zijn als een eetstoornis niet langer als ‘vrouwenkwaal’ wordt gezien. Zo kunnen ook huisartsen en iemands omgeving de symptomen eerder signaleren.
“En zoek hulp”, benadrukt Hendriks. “Praat erover met vrienden of familie. En als je het gevoel hebt dat zij het niet zullen begrijpen, ga dan naar de huisarts. Is dat nog een drempel te hoog, weet dan dat je bij MIND Korrelatie gratis en anoniem naar de hulplijn kunt bellen, of kunt chatten of appen met een professionele hulpverlener.”